Het kost geen enkele moeite om het ritmische geratel van de filmspoel uit het geheugen op te diepen. En wanneer die herinnering dan opduikt, ruik ik meteen de geur die er hing in het speciale lokaal boven in de lagere school, waar we klassikaal naar toe gingen om een zwart-wit film te bekijken. Dat gebeurde niet vaak, dus bleef het een zeer bijzonder gebeuren destijds.
De generatie van nu kan zich daar vermoedelijk niets meer bij voorstellen. Netflix, You Tube, Dvd’s en TV hebben het opwindende gebeuren van toen ruimschoots ingehaald. Op ieder moment van de dag kun je een film van welk genre dan ook bekijken, de magie is wat dát betreft geheel verdwenen.
Vaak wordt film vergeleken met literatuur of theater, hoewel deze laatste twee al duizenden jaren oud zijn, terwijl de film nog maar slechts ruim honderd jaar bestaat. Vanzelfsprekend is er in die honderd jaar een enorme ontwikkeling geweest, van stomme, zwart-wit film naar films met veel kleur en soms lawaaisaus overgoten.
Ondanks de betrekkelijk jonge leeftijd van de film duikt het woord op in velerlei uitdrukkingen, zoals bijvoorbeeld wanneer iemand een schokkende gebeurtenis meemaakt wordt er vaak gezegd: ‘het leven trok als een film aan haar voorbij’. Of ‘het is niet te filmen!’ wanneer er iets plaatsvindt wat zeer veel verwondering wekt, en men een situatie wil beschrijven waar eigenlijk geen woorden voor gevonden kunnen worden. Soms heb je het gevoel dat je letterlijk in een verkeerde film rondloopt, wanneer je ergens terecht komt op een plek die je niet kent, of waar je niet hoort.
Een film neemt je even mee naar een andere wereld, zoals een goede roman dat ook doet, evenals een mooie voorstelling in een theater.
De filmwereld is een speciale wereld. Door de MeToo beweging die enige jaren geleden op gang kwam, over grensoverschrijdend seksueel gedrag, hebben we een behoorlijk kijkje achter de schermen kunnen nemen (ook deze uitdrukking is dan weer afkomstig uit de theater- of filmwereld). Dankzij de sociale media verspreidde deze beweging zich razendsnel en werden onthutsende verhalen zichtbaar en hoorbaar gemaakt. Duizenden vrouwen en ook enkele mannen deelden hun ervaringen met seksueel grensoverschrijdend gedrag om aan te tonen hoe wijdverbreid dit probleem is in de samenleving! Niet alleen in de filmische setting, maar ook in de muziek, bij het toneel, op universiteiten, scholen en ja, waar niet?! Of de MeToo beweging een grote kentering heeft aangebracht kunnen we waarschijnlijk pas zien na verloop van enige jaren.
Dat alles neemt niet weg dat het heerlijk is om even naar de film te gaan en een moment te toeven in een andere wereld dan de gebruikelijke en te genieten van een avonturen- of natuurfilm, een kostuumdrama of simpelweg te kijken naar wat een regisseur voor de kijkers in petto heeft.
Foekje Dijk